Biks

De vorm van biks is altijd hetzelfde, het bestaat uit geperste staafjes met de lengte van een halve pink of korter. De dikte verschilt per merk en veulenbiks is meestal wat kleiner. Je koopt biks in zakken van twintig of vijf- en twintig kilo.

VEP-waarde
Op de zak staan belangrijke gegevens vermeld zoals de VEP-waarde (Voeder Eenheid Paarden, vergelijkbaar met een caloriewaarde), de vitamines en mineralen en uit welke grondstoffen de biks is samengesteld. Ook staat er een houdbaarheidsdatum vermeld. 

Alles in één
Om alle ingrediënten bij elkaar te houden, worden de brokjes geperst met een zoet bindmiddel dat melasse heet. Melasse is een stroperige bruine vloeistof die ontstaat bij suikerbereiding. Als hardvoer is biks een volledig voermiddel. Je hoeft je dus geen zorgen te maken of je pony de juiste voedingsstoffen binnenkrijgt als je biks tenminste voert in combinatie met ruwvoer.

Ruwvoer
Want op alleen hardvoer kan je pony niet leven. Hij heeft beslist ook ruwvoer nodig omdat daarin ruwe celstof zit die de darmen aan de praat houdt! Denk hierbij aan hooi, maar ook goed stro, (kuil)gras, gehakselde mais vallen hieronder. Bij grootverbruik wordt biks in een silo gestort. Je kan de pensionhouder vragen wat voor biks hij voert als je pony bij een ander op stal staat.

Granen

Haver
Er bestaat zwarte en witte haver, in allerlei bewerkingsvormen. Haver is altijd gepunt (ontdaan van de scherpe punten) en soms geplet, gerold of gepeld.

Gerst
Een graan dat goed te vergelijken is met haver is gerst, alleen heeft gerst meer energiewaarde. Het is een hard graan dat eerst geplet moet worden voor gebruik.

Maïs
Bij magere paarden kan het voeren van kleine hoeveelheden maïs een uitkomst bieden omdat er veel olie in zit. Het voeren van grotere hoeveelheden is niet aan te raden, het vormt een klont in de maag waardoor koliek kan ontstaan.

Tarwe en rogge
Tarwe en rogge tenslotte worden eigenlijk niet veel aan paarden gevoerd omdat daar teveel nadelen aan kleven.

Er zijn mensen die graag hun eigen voedermengsels samenstellen of ervoor kiezen om hun pony granen bij wijze van hardvoer te verstrekken. Je kan zelf losse zakken graan kopen en thuis mengen, maar er bestaan ook graanmengsels. Granen moeten altijd vergezeld gaan met een vitaminen/mineralenmengsel. Zo krijgt een paard dat op een granenmenu staat, niet genoeg kalk naar binnen. In biks vind je vaak één of meerdere graansoorten als grondstof. Ook granen moeten vergezeld gaan met een voldoende portie ruwvoer per dag.

Slobber

In de winter, op zo’n loeikoude vriesdag is het een lekker idee om je pony een warme hap te geven in de vorm van slobber. Slobber is licht verteerbaar en dus tevens zeer geschikt om te voeren aan een zieke pony of een pony die een grote inspanning heeft geleverd.

Slobber kun je nog het beste omschrijven als een bruine pap die warm of lauw gevoerd wordt. Door de vloeibare vorm ook nog eens ideaal voor paarden met gebitsproblemen. De Engelse term voor slobber is ‘mash’, een benaming die je in ons land regelmatig tegenkomt.

Recept
Oorspronkelijk bestaat slobber uit een mengsel van haver, zemelen en lijnzaad, aangevuld met keukenzout en mineralen. Een recept voor een groot paard dat redelijk werkt, is:
- Anderhalve kilo haver
- Een halve kilo zemelen
- Twee ons lijnzaadschroot (dat is geplet of gekneusd lijnzaad)
- Twintig gram zout
- Eventueel een mineralenmengsel

Gooi hierop zes liter kokend water en laat het een paar uur staan. Goed roeren en voeren maar! De hoeveelheid moet je uiteraard aanpassen aan de grootte van je pony. Je kan zelf de slobber nòg lekkerder maken door in de lengte gesneden winterwortels, stukjes appel of wat bruine boterhammen toe te voegen. Slobber is kant en klaar verkrijgbaar bij de fouragehandelaar.

Hooi

Eerste snee hooi
Hooi is gedroogd gras. Meestal begint het hooien in de zomer, zo rond juni. De eerste keer dat er gehooid wordt, spreekt men van de eerste snee hooi. Deze eerste snee bevat veel voedingswaarde (eiwitten). Voorjaarsgras is namelijk wat vetter dan gras dat later groeit.

Vers hooi
Wanneer je hooi gaat kopen, moet je erop letten dat het lekker ruikt, een beetje zoetig. Verder mag er geen schimmel of stof in zitten. Vers hooi is nog wat groenig en wordt later geel. Voer nooit vers hooi aan je pony. Laat het na de oogst enige weken rusten met het oog op koliek.

Een pony of paard dat gewoon in het werk staat, hoeft niet zo’n eiwitrijk hooi te krijgen. Daarom kun je best hooi van de tweede of zelfs de derde snee kopen, vaak is dit nog goedkoper ook. Grofstengelig hooi is heerlijk voor paarden. Vraag of het land waarvan geoogst is erg met kunstmest bestrooid is. Hoe meer kunstmest, hoe minder het hooi geschikt zal zijn voor paarden. Kruiden daarentegen zijn alleen maar gezond voor je pony en helpen hem zijn natuurlijke weerstand op peil te houden. Hooi wordt meestal in balen geperst, deze zijn makkelijk stapelbaar.

Gras

Afhankelijk van de tijd van het jaar en het gebruiksdoel van je pony, kan zijn menu uit louter gras bestaan. Het spijsverteringsstelsel van een paard is zo ingericht dat het het beste uit de voeten kan met een constante aanvoer van kleine porties ruwvezelig voeder. Met andere woorden, in het wild grazen pony’s de hele dag door en eten steeds een beetje. Daarom kan een huispaard ook niet zonder ruwvoer zoals gras, hooi of stro. In het voorjaar kan je pony hoefbevangen raken als hij ineens het volle gras ingejaagd wordt. Laat de pony-ingewanden wennen aan het nieuwe voer door de tijd waarin hij in de wei staat langzaam op te voeren.

Voor drachtige of zogende pony’s of pony’s die echt heel hard werken, kan de hoge voedingswaarde van voorjaarsgras wat minder kwaad. Zij hebben immers extra voedingsstoffen nodig. Het beste is het om je pony op een groot, kaal weiland te hebben staan. Bijvoorbeeld een stuk grond waarvan al gehooid is of waar de koeien op gestaan hebben. Er bestaan verschillende soorten gras zoals Engels raaigras, timothee, beemdlangbloem en veldbeemd gras. Timothee krijgt van je pony een tien voor smakelijkheid!

Kuilgras
Kuilgras is gras dat op een bepaalde manier geconserveerd wordt zodat het net als hooi in de winter gevoerd kan worden. Na het maaien - vaak in mei of eerder - moet het gras een dag voordrogen. Daarna wordt het op een grote hoop stevig aangestampt wordt met behulp van een zware trekker.

Als de hoop (de ‘kuil’) groot genoeg is, gaat er een groot plastic zeil over dat op zijn plaats gehouden wordt met zand of autobanden. In verband met het milieu komt dat laatste steeds minder voor. Onder invloed van zuurstof gaat kuilgras schimmelen. Daarom moet het eruit gehaalde kuilgras binnen een paar dagen gevoerd worden. De kuil moet meteen weer goed afgedekt worden.

Tip
Omdat het zo snel bederft, is het alleen zinvol zelf in te kuilen als je veel paarden hebt, maar misschien kan je het halen bij je buurman? Goed kuilgras heeft een hoge voedingswaarde, een geelachtig groene kleur en ruikt niet scherp. Het is ideaal voor pony’s met ademhalingsproblemen (denk aan hooi-allergie).

Kuilmaïs
Ook maïs kan op dezelfde manier ingekuild worden, deze wordt met stengel en al gehakseld. Kuilmaïs is zoeter dan gewoon kuilgras en daarom lekkerder voor paarden! Ze worden er wel snel dik van.

Likstenen

Via de huid (zweten) en de urine verliest je pony afvalstoffen maar ook mineralen en zouten. Om dat aan te vullen kun je hem een zoutblok of liksteen geven. Een gewone liksteen of zoutblok bevat voor het paard geschikt zout en soms ook andere mineralen. Je kunt het kopen bij de fouragehandelaar of de landbouwcoöperatie. Zorg dat een liksteen in de wei droog ligt, anders is hij met een beetje regen zo weggespoeld! Ook in de box kun je een liksteen neerleggen op de grond of in een speciaal daarvoor bestemde liksteenhouder. Likstenen en zoutblokken zijn er in diverse modellen.

Mineraalstenen
Naast gewone zoutblokken bestaan er ook mineraalstenen om eventuele tekorten aan te vullen. Dat is vooral handig als je pony op een hooirantsoen staat. Meestal hebben de mineraalstenen een roodachtige kleur (zoutblokken zijn wit). Ze zijn wel een stuk duurder dan een zoutblok. De vorm is langwerpig en ook deze mineraalstenen kunnen in een houder gelegd worden.

Electrolyten
Een andere manier om je pony van extra zouten en mineralen te voorzien, is door het toedienen van zogenaamde electrolyten. Dit hoeft eigenlijk alleen als je pony heel veel zweet, bijvoorbeeld na het lopen van een cross of een endurancewedstrijd. Het ziet eruit als een poeder en wordt zo over het voer gestrooid of opgelost in water. Het toedienen van electrolyten gebeurt op tijdelijke basis terwijl een liksteen of mineraalsteen altijd in box of weide hoort te liggen.